ΣΥΝήΓΟΡΟΣ, Τεύχος 7-8/2020

ΦΑΚΕΛΟΣ / e-JUSTICE

τ.

140

/2020

ο σύνολο της συζήτησης για την εφαρ-

μογή κανόνων ηθικής σε ένα πλαίσιο

αυτοματοποιημένο και μηχανικό όπως η

τεχνολογία, ίσως ακούγεται, καταρχήν,

υπερβολικά σχολαστικό, ακόμα και αν πρό-

κειται για τεχνολογία που εφαρμόζεται στην

μελέτη, πρακτική και υλοποίηση της νομι-

κής επιστήμης. Έχοντας υπόψη, όμως, ότι η

νομική τεχνολογία (γνωστή και με τον διε-

θνή όρο «Legal Tech») αποτελεί ουσιαστικά

εφαρμογή των αρχών της τεχνητής νοη-

μοσύνης στην νομική επιστήμη και τα σχε-

τικά επαγγέλματα, κατανοούμε ότι η ηθική

επανεξέταση των κανόνων που θα διέπουν

τις διαδικασίες αυτές ενδέχεται να επηρεά-

σουν σημαντικά στο μέλλον τον τρόπο που

υλοποιούνται, τα πρόσωπα που εμπλέκο-

νται και, συνεπώς, το ποσοστό αποδοχής

της. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στα ηθικά

διλήμματα οι άνθρωποι αντιδρούν με την

συνείδηση και το ένστικτο αλλά οι μηχα-

νές χρειάζονται καθορισμένες εντολές σε

γλώσσα που μπορούν να κατανοήσουν

Η άνοδος της νομικής τεχνολογίας κατα-

δεικνύει την αυξημένη (ή την ανάγκη για

αυξημένη) χρήση τεχνολογίας, λογισμι-

κού και υπολογιστικών δεδομένων ανά-

λυσης για την παροχή νομικών υπηρεσιών

Dr Vyacheslav Polonski

, The Hard Problem of

AI Ethics - Three Guidelines for Building Mo-

rality Into Machines,

https://www.oecd-

forum.

org/users/80891-dr-vyacheslav-polonski/

posts/30743-the-hard-problem-of-ai-ethics-

three-guidelines-for-building-morality-into-

machines.

και την βελτιστοποίηση της δικαιοσύνης.

Η νομική τεχνολογία αναμένεται να φέρει

σημαντικές αλλαγές τόσο στον τρόπο που

ασκούνται τα νομικά επαγγέλματα όσο και

στην δικαστηριακή πρακτική. Η ψηφιοποί-

ηση των δεδομένων και των πηγών του

νομικού συστήματος (νομοθεσία, νομο-

λογία, αρθρογραφία κλπ.) σε συνδυασμό

με την χρήση εξελιγμένων ψηφιακών τε-

χνολογιών (π.χ. κινητά, tablet, drones, βι-

ομετρικές συσκευές, τεχνητή νοημοσύνη,

ψηφιακές πλατφόρμες κατά παραγγελία,

τεχνολογία blockchain

κ.λπ.

) για τη συλ-

λογή και εκτίμηση των δεδομένων μίας

συγκεκριμένης δικαστικής ή εξώδικης

υπόθεσης αλλά και όσων εμπλέκονται σε

αυτή (π.χ. ιστορικό αποφάσεων δικαστή,

πιθανές άλλες δικαστικές ενέργειες ενός

μέρους κ.α.) αποτελούν μία επαναστατι-

κή καινοτομία (disruptive innovation) για

τα νομικά επαγγέλματα διότι αλλάζει τον

χρόνο, το κόστος και το εύρος της παρα-

γωγής και διαχείρισης της νομικής γνώ-

σης. Οι λεγόμενοι «νομικοί φουτουριστές»

(legal futurists) προβλέπουν ότι τα σχετι-

κά λογισμικά δεν θα περιορίζονται να βοη-

θούν τους δικηγόρους μόνο στο να βρουν

τις υποθέσεις που σχετίζονται με τις δικές

τους και να έχουν άμεση και εύκολη ταξι-

νόμηση των σωστών πηγών δικαίου αλλά

θα μπορούν ακόμα και να δημιουργήσουν

έγγραφα τα ίδια

. Μερικοί, μάλιστα, προ-

2. Βλ.

Richard Susskind & Daniel Susskind

, “The

Future of the Professions - How Technology

βλέπουν ένα είδος legal singularity που θα

είναι εφικτό όταν το μέγεθος των δεδομέ-

νων και οι μέθοδοι ανάλυσης και εξαγω-

γής συμπερασμάτων έχουν εξελιχθεί σε

τέτοιο βαθμό που δεν θα υφίσταται «νομι-

κή αβεβαιότητα»

Παράλληλα, ενώ μιλάμε για την πλήρη

ανανέωση ενός από τα πιο συντηρητικά

κοινωνικά πεδία, η εισαγωγή νέας τεχνο-

λογίας δημιουργεί και νέες μορφές ψηφια-

κού κινδύνου και νέες δυνατότητες ζημίας

τόσο για δικηγόρους και δικηγορικά γρα-

φεία, όσο και για τους πελάτες τους. Και

αυτό δεν οφείλεται μόνο στην, προδήλως

αναμενόμενη, ανασφάλεια για τους κιν-

δύνους του διαδικτύου και την ασφάλεια

των δεδομένων αλλά κυρίως στην ανησυ-

χία ότι η νομική τεχνολογία δεν είναι ηθι-

κά ουδέτερη και απαλλαγμένη από προκα-

ταλήψεις. Πρόσφατες υποθέσεις δείχνουν

ότι το πρόβλημα ήδη υπάρχει. Η ραγδαία

άνοδος της χρήσης εξειδικευμένης τεχνο-

λογίας αναδεικνύει διάφορα ζητήματα που

θα κληθούμε να διευθετήσουμε και μάλι-

στα στο άμεσο μέλλον.

Το πρώτο μάλιστα ζήτημα που μας απασχο-

λεί είναι τα θέματα δεοντολογίας που εντο-

πίζουμε να αναφύονται και σχετίζονται με

την ικανότητα των χειριστών νομικής τε-

Will Transform the Work of Human Experts”,

(2015).

Benjamin Alarie

, The Path of the Law: Towards

Legal Singularity, 66 U. TORONTO L.J. 443, 445

(2016).

Νομική τεχνολογία

(Legal Tech) και

ζητήματα ηθικής

Σπύρος Τάσσης

, Δικηγόρος, LLM, Συνιδρυτής Athens Legal Tech, Πρόεδρος Ένωσης Προστασίας

Προσωπικών Δεδομένων και Ιδιωτικότητας