ΣΥΝήΓΟΡΟΣ, Τεύχος 7-8/2020

3 / 106

ΣΥΝήΓΟΡΟΣ
ΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
3
Είναι εντυπωσιακό ότι οι περισσότεροι
άνθρωποι αρνούνται να καταβάλουν έστω
και τον ελάχιστο κόπο που απαιτείται για να
πάνε τη σκέψη τους ένα βήμα παραπέρα.
Για οποιαδήποτε απορία έχουν στην κα-
θημερινότητα, την εργασία, την τέχνη, την
επιστήμη, τον αθλητισμό ή την επιχειρη-
ματικότητα, αρκούνται σε ό,τι γνωρίζουν ή
νομίζουν ότι γνωρίζουν.
Η επιδερμική επαφή με τον κόσμο που
μας περιβάλλει συνήθως συνδέεται με την
οκνηρία ως στάση ζωής και είναι ιδιαίτερα
οδυνηρό όταν την παρατηρεί κανείς σε νέ-
ους οι οποίοι συνήθως την εκφράζουν με
την αφέλεια της συχνής χρήσης του ρήμα-
τος «βαριέμαι».
Η κατηγορία «βαριέμαι» πάντως μεγα-
λώνοντας δεν μένει κατ’ ανάγκη στα αζή-
τητα. Πολλοί «βετεράνοι» της καταφέρ-
νουν έτσι όπως λειτουργεί το σύστημα να
γίνουν κάποια στιγμή ελεύθεροι επαγγελ-
ματίες αλλά και επιστήμονες, γιατροί, δι-
κηγόροι, μηχανικοί κ.ά. άπαντες με οδηγό
το «τόσο όσο», τη λιγότερη δυνατή προ-
σπάθεια παντού. Με μοναδικό φρένο την
κρίση της αγοράς, αφού δεν υπάρχει που-
θενά αξιολόγηση, σφύζει ευρωστίας αυτό
το είδος ελευθέρων επαγγελματιών και
επιστημόνων λειτουργώντας «ως μπαρ-
μπέρηδες στου κασίδη το κεφάλι».
Στον αντίποδα, μια άλλη κατηγορία επαγ-
γελματιών και επιστημόνων υποφέρουν
από γεννησιμιού τους -μάλλον λόγωDNA-
μέχρι να «παραδώσουν» αυτό που πρέπει
και όπως το θέλουν. Ταλαιπωρούν εαυ-
τούς και τους γύρω τους ίσως και περισ-
σότερο και από όσο αξίζει σε κάθε προ-
σπάθεια, ενίοτε εις βάρος της ψυχικής και
σωματικής τους υγείας. Μια μικρή μειο-
ψηφία εξ αυτών κατατάσσεται στους πρω-
τοπόρους που ανοίγουν δρόμους και κα-
τακτούν νέα γνώση μέσα από τη συνεχή
δοκιμή και πλάνη.
Μια ακόμη μικρότερη μειοψηφία εξ αυ-
τών κατατάσσεται στους geniuses όλων
των κλάδων και όλων των εποχών. Επειδή
αυτή η κατηγορία κινείται στα όρια του μύ-
θου συνήθως παραγνωρίζεται, τόσο από
τους ειδικούς όσο και τον κόσμο, η βασική
παράμετρος που τους οδήγησε στο πάν-
θεον της ιστορίας. Μελέτες έχουν αποδεί-
ξει ότι χωρίς την απίστευτη ποσότητα δου-
λειάς που έχει καταθέσει ο καθένας από
αυτούς και μετά από συνεχόμενες και απο-
τυχημένες προσπάθειες θα ήταν μάλλον
απίθανο να γνωρίζαμε τα ονόματά τους.
Όταν η φιλαρμονική ορχήστρα του Λον-
δίνου αποφάσισε να επιλέξει τα 50 πιο
σημαντικά έργα στην ιστορία της κλασι-
κής μουσικής, δημοσίευσε μια λίστα στην
οποία περιλαμβάνονταν 6 μόνο συνθέσεις
του Mozart, 5 του Beethoven και 3 του
Bach. Ο Mozart ειρήσθω εν παρόδω, μέ-
χρι την ηλικία των 35 ετών που απεβίωσε,
είχε συνθέσει πάνω από 600 συνθέσεις, ο
Beethoven 650 συνθέσεις και ο Bach πε-
ρισσότερες από 1.000. Και οι τρεις ωστό-
σο, από το τεράστιο, άγνωστο, και όχι κατ’
ανάγκη της αξίας που τους συνοδεύει ως
φήμη, έργο που παρήγαγαν, έμειναν γνω-
στοί στην ιστορία για συγκεκριμένες ελά-
χιστες μελωδίες που τους συνοδεύουν
στην αιωνιότητα.
Ο κανόνας διασύνδεσης μεταξύ ποσό-
τητας και ποιότητας παραγόμενου έργου
-παρά το γεγονός ότι πιστεύεται το αντί-
θετο- φαίνεται ότι ισχύει παντού. Είναι
ελάχιστα γνωστό ότι μαζί με τη Guernica,
έναν από τους πιο γνωστούς πίνακες όλων
των εποχών, ο Picasso έχει φιλοτεχνή-
σει πάνω από 1.800 πίνακες, 1.200 γλυπτά,
2.800 κεραμικά και περίπου 12.000 επί-
σημα προσχέδια για να μην αναφερθού-
με στις εκατοντάδες λιθογραφίες και άλλα
αντικείμενα που άφησε στο σύνολο του
έργου του.
Αν η δημοσίευση της μελέτης της θεω-
ρίας της σχετικότητας υπήρξε το διαβα-
τήριο του Albert Einstein για παγκόσμια
αναγνώριση, δεν είναι τόσο γνωστό ότι
είχε δημοσιεύσει περισσότερες από 248
ολοκληρωμένες επιστημονικές μελέτες
επάνω σε διάφορα αντικείμενα οι οποίες
ωστόσο έτυχαν ελάχιστης αναγνώρισης
αλλά και δημοσιότητας.
Αντίστοιχη πορεία είχε ο πολυεφευρέτης
Thomas Edison ο οποίος ενώ είναι γνω-
στός για 3 εφευρέσεις, τον ηλεκτρικό λα-
μπτήρα, τον φωνόγραφο και το τηλέφωνο
οι οποίες τον έκαναν γνωστό παγκοσμίως,
είναι παντελώς άγνωστη η συντριπτική
πλειοψηφία των 1093 πατεντών και εφευ-
ρέσεων που καταχωρήθηκαν στο όνομά
του για απίθανα πράγματα κάποια εκ των
οποίων με ιδιαίτερη επιστημονική και πρα-
κτική αξία.
Καμιά μελέτη δεν μπορεί να αποδείξει αν
τελικά ο Beethoven κατάφερνε από τύχη
να συνθέσει την 5η συμφωνία εάν δεν είχε
συνθέσει άλλες 650, ή αν ο Edison μπο-
ρούσε να αποφύγει αμέτρητες, κοπιώδεις
και επώδυνες προσπάθειες για την ανα-
κάλυψη του ηλεκτρικού λαμπτήρα, μιας
εφεύρεσης που εκκίνησε τη βιομηχανική
επανάσταση.
Αυτό που είναι βέβαιο για τον τελευταίο
είναι ότι όταν ρωτήθηκε πού οφείλεται η
πληθώρα των καινοτομιών και εφευρέ-
σων που χάρισε στον κόσμο, απάντησε
“99% ιδρώτας και 1% έμπνευση”. Προσω-
πικά, η ρήση αυτή με καθοδηγεί από μι-
κρό και αυτή η αναλογία του ιδρώτα με την
έμπνευση δεν λέει να ανατραπεί σε ό,τι τα-
πεινό έχω καταφέρει μέχρι σήμερα.
Αντώνης Καρατζάς, LLB, MBA
99% ιδρώτας & 1% έμπνευση