84 / 106
ΕΔΔΑ
84
τ.
140
/2020
Ευρωπαϊκό Δικαστήριο
Δικαιωμάτων του Ανθρώπου
Περιλήψεις επιλεγμένων αποφάσεων
Επιμέλεια:
Γιάννης Γούναρης
, Δικηγόρος, Διδάκτωρ Νομικής, LL.M.
Ελευθερία έκφρασης
Mahi κατά Βελγίου (57462/19),
απόφ. της 3.9.2020
Η υπόθεση αφορούσε σε πειθαρχική με-
τάθεση δασκάλου μουσουλμανικού θρη-
σκεύματος, λόγω σχολίων που διατύπω-
σε σε ανοιχτή επιστολή προς τον Τύπο
σχετικά με, μεταξύ άλλων θεμάτων, τις
τρομοκρατικές επιθέσεις του Ιανουαρίου
2015 στο Παρίσι στην εφημερίδα Charlie
Hebdo. Το Δικαστήριο εξέτασε τους ισχυ-
ρισμούς του προσφεύγοντος βάσει του άρ-
θρου 10 (ελευθερία έκφρασης). Επεσήμα-
νε, συναφώς, ότι οι εν λόγω παρατηρήσεις
ήταν ασυμβίβαστες με το καθήκον της δι-
ακριτικότητας που έφερε ο προσφεύγων
ως δάσκαλος, ιδίως ενόψει της τεταμένης
ατμόσφαιρας που επικρατούσε στο σχο-
λείο του μετά τις επιθέσεις στο Παρίσι. Η
ανοικτή επιστολή περιλάμβανε σχόλια του
προσφεύγοντος σχετικά με την ομοφυλο-
φιλία και μια αναφορά σε γνωστό αρνητή
του Ολοκαυτώματος στη Γαλλία. Λαμβά-
νοντας υπόψη τον πιθανό αντίκτυπο των
σχολίων του προσφεύγοντος στους μαθη-
τές του, όπως και το περιεχόμενο των σχο-
λίων, το Δικαστήριο έκρινε ότι η πειθαρχι-
κή μετάθεση του σε άλλο σχολείο περίπου
50 χιλιόμετρα μακριά από την προηγού-
μενη θέση του, όπου διατήρησε πάντως
πλήρες πρόγραμμα διδασκαλίας, δεν ήταν
δυσανάλογο πειθαρχικό μέτρο. Ειδικότε-
ρα, υπογράμμισε ότι ναι μεν το μέτρο συ-
νιστούσε παρέμβαση στην ελευθερία έκ-
φρασης του προσφεύγοντος, πλην όμως,
όσον αφορά την αναγκαιότητα παρέμβα-
σης σε μια δημοκρατική κοινωνία, η πα-
ρέμβαση ήταν ανάλογη με τον επιδιω-
κόμενο στόχο, ιδίως όσον αφορά τους
εκπαιδευτικούς, τα ειδικά καθήκοντα και
τις ευθύνες τους. Επομένως, έκρινε πως η
προσφυγή ήταν προδήλως αβάσιμη.
Ελευθερία συνεταιρίζεσθαι
Yordanovi
κ.λπ. κατά Βουλγαρίας
(11157/11), απόφ. της 3.9.2020
Η υπόθεση αφορούσε προσφυγή δύο
Βούλγαρων πολιτών, μελών της τουρ-
κικής μειονότητας και μουσουλμανικού
θρησκεύματος, σχετικά με ποινικές δια-
δικασίες που ασκήθηκαν εις βάρος τους
λόγω της εκ μέρους τους απόπειρας δη-
μιουργίας ενός πολιτικού κόμματος σε
θρησκευτική βάση, κάτι που απαγορεύ-
εται από τη βουλγαρική νομοθεσία. Ισχυ-
ρίστηκαν ότι επρόκειτο για αδικαιολό-
γητη παρέμβαση στο δικαίωμά τους στην
ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και επί-
σης συνιστούσε διάκριση εις βάρος τους.
Το Δικαστήριο τόνισε ότι μια ποινική κατα-
δίκη αντιπροσωπεύει μια από τις πιο σο-
βαρές μορφές παρέμβασης στο δικαίωμα
στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι, ειδι-
κά σε ό,τι αφορά τα πολιτικά κόμματα και
ότι, λαμβανομένων υπόψη των πραγματι-
κών περιστατικών της υπόθεσης, δεν συ-
νιστούσε αναλογικό μέτρο σύμφωνα με
τη Σύμβαση. Ειδικότερα, διαπίστωσε ότι
οι προσφεύγοντες δεν είχαν ολοκληρώ-
σει την απαιτούμενη διοικητική διαδικασία
για την εγγραφή ενός πολιτικού κόμμα-
τος όταν τους επιβλήθηκε η ποινή. Η νο-
μική συνέπεια αυτού του γεγονότος ήταν
ότι το κόμμα δεν μπορούσε να υπάρχει ή
να συμμετάσχει σε οποιαδήποτε δραστη-
ριότητα. Συναφώς, το Δικαστήριο έκρινε
ότι ο θεμιτός στόχος των βουλγαρικών αρ-
χών - να διασφαλίσουν την ειρηνική συνύ-
παρξη εθνικών και θρησκευτικών ομάδων
στη Βουλγαρία - μπορούσε να εκπληρω-
θεί μέσω μιας τέτοιας διοικητικής διαδικα-
σίας, δηλαδή με την απόρριψη της αίτησης
εγγραφής του εν λόγω πολιτικού κόμμα-
τος. Το Δικαστήριο σημείωσε επίσης ότι οι
αρχές είχαν τη νομική δυνατότητα ακόμα
και να διαλύσουν τον επίμαχο κόμμα, εφό-
σον αυτό κηρυσσόταν αντισυνταγματικό
από το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώ-
ρας. Συνεπώς, δεν πληρούταν το κριτήριο
της αναλογικότητας όσον αφορά σε ποινι-
κές διαδικασίες εναντίον των προσφευγό-
ντων. Η υπόθεση φέρει κάποιες ομοιότη-
τες - χωρίς να ταυτίζεται, προφανώς - με
αντίστοιχη υπόθεση λεγόμενου τουρκι-
κού σωματείου της Δυτικής Θράκης (όχι
πολιτικού κόμματος, ούτε με θρησκευτι-
κή, αλλά με εθνοτική βάση), όπου όμως το
Δικαστήριο είχε κρίνει ότι η Ελλάδα παρα-
βίαζε το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι. Ει-
δικότερα, το Δικαστήριο αναγνωρίζει εδώ
ότι ο επιδιωκόμενος σκοπός της ειρηνικής
συνύπαρξης εθνικών και θρησκευτικών
ομάδων σε έδαφος κράτους μέλους είναι
θεμιτός και ότι, υπό προϋποθέσεις, αυτός
ο σκοπός δύναται να επιδιωχθεί ακόμα και
με άρνηση εγγραφής ενός φορέα, εν προ-
κειμένω, πολιτικού κόμματος. Ενδεχομέ-
νως η διάκριση μεταξύ πολιτικού κόμμα-
τος και απλού σωματείου να είναι κρίσιμη.
Δικαίωμα στην εκπαίδευση -
Διακρίσεις
G.L. κατά Ιταλίας (59751/15),
απόφ. της 10.9.2020
Η υπόθεση αφορούσε την αδυναμία ενός
νεαρού κοριτσιού που πάσχει από μη λε-
κτικό αυτισμό να λάβει εξειδικευμένη μα-
θησιακή υποστήριξη κατά τα πρώτα δύο
χρόνια της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης,
παρόλο που η υποστήριξη αυτή προβλεπό-
ταν από την ιταλική νομοθεσία. Η κυβέρ-
νηση ισχυρίστηκε έλλειψη οικονομικών
πόρων. Εν τούτοις, το Δικαστήριο διαπί-
στωσε ότι η προσφεύγουσα, με υπαιτιότη-
τα του κράτους, δεν μπόρεσε να συνεχίσει
να φοιτά στο δημοτικό σχολείο με αντί-
στοιχες συνθήκες για εκείνες που διατίθε-