ΣΥΝ
ή
ΓΟΡΟΣ
85
Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
νται σε άλλα παιδιά, εξαιτίας της αναπηρίας
της και ότι οι αρχές δεν είχαν προσπαθή-
σει επαρκώς να προσδιορίσουν τις πραγ-
ματικές ανάγκες του νεαρού κοριτσιού και
να παράσχουν προσαρμοσμένη υποστήρι-
ξη, προκειμένου να της επιτρέψουν να συ-
νεχίσει την πρωτοβάθμια εκπαίδευσή της
σε συνθήκες που, στο μέτρο του δυνατού,
θα ήταν ισοδύναμες με εκείνες στις οποίες
άλλα παιδιά παρακολούθησαν το ίδιο σχο-
λείο. Το Δικαστήριο σημείωσε, επίσης, ότι
η διάκριση που υπέστη το νεαρό κορίτσι
ήταν ακόμη πιο σοβαρή, διότι είχε πραγ-
ματοποιηθεί στο πλαίσιο της πρωτοβάθμι-
ας εκπαίδευσης, που αποτελεί τα μαθησι-
ακά θεμέλια του παιδιού στην εκπαίδευση
και την κοινωνική ένταξη, καθώς δίνει στα
παιδιά την πρώτη τους εμπειρία να ζουν
μαζί σε μία κοινότητα. Η κρίση αυτή είναι
ένα εξαιρετικό παράδειγμα του πώς το Δι-
καστήριο συχνά ερμηνεύει τις διατάξεις
της Σύμβασης, που έχουν κατεξοχήν περι-
εχόμενο απτόμενο των ατομικών δικαιω-
μάτων (εν προκειμένω, δικαίωμα στη μη
διάκριση) με τέτοιον τρόπο, ώστε να ικα-
νοποιεί την ανάγκη προστασίας κοινωνιών
δικαιωμάτων (δικαίωμα στην εκπαίδευση)
που είναι απολύτως συνυφασμένα με τον
νομικό πολιτισμό και το επίπεδο ζωής της
Ευρώπης σήμερα. Με αυτόν τον τρόπο, το
Δικαστήριο τείνει συχνά να ενσωματώνει
στη νομολογία του το κεκτημένο και του
ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, τουλάχι-
στον σε εκείνο το επίπεδο που είναι συμ-
βατό με τις διατάξεις της ΕΣΔΑ.
Δικαίωμα στη ζωή
Kotilainen
κ.λπ. κατά Φινλανδίας
(62439/12), απόφ. της 17.9.2020
Η υπόθεση αφορούσε σε προσφυγή Φιν-
λανδών πολιτών λόγω της αποτυχίας των
φινλανδικών αρχών να προστατεύσουν τις
ζωές των θυμάτων επίθεσης με πυροβο-
λισμούς σε σχολείο της φινλανδικής πό-
λης Κauhajoki το 2008. Εννέα μαθητές και
ένας δάσκαλος σκοτώθηκαν κατά τη διάρ-
κεια των πυροβολισμών, που πραγματο-
ποιήθηκαν από έναν μαθητή στο σχολείο
που αυτοκτόνησε μετά την πράξη του. Το
Δικαστήριο σημείωσε ότι ο βασικός ισχυ-
ρισμός των προσφευγόντων ήταν ότι το
πρόσωπο που είχε πραγματοποιήσει την
επίθεση διέθετε άδεια να κατέχει πυρο-
βόλο όπλο. Τονίζοντας τους εγγενείς κιν-
δύνους για το δικαίωμα στη ζωή (άρθρο
2 της Σύμβασης) από τη χρήση πυροβό-
λων όπλων και την υποχρέωση των κρα-
τών να εφαρμόζουν μέτρα για τη διασφάλι-
ση της δημόσιας ασφάλειας, το Δικαστήριο
δεν διαπίστωσε ελλείψεις στο σχετικό νο-
μοθετικό πλαίσιο της Φινλανδίας. Έκρι-
νε, επίσης, ότι οι αρχές δεν μπορούσαν να
γνωρίζουν ότι υφίστατο πραγματικός και
άμεσος κίνδυνος για τη ζωή συγκεκρι-
μένων ατόμων. Εν τούτοις, στη συνέχεια
εξέτασε εάν το κράτος τήρησε το καθή-
κον επιμέλειας του ως προς την προστα-
σία της δημόσιας ασφάλειας εν γένει, λαμ-
βάνοντας υπόψη το πλαίσιο της υπόθεσης,
δηλαδή τη χρήση πυροβόλων όπλων και
το εγγενές με αυτή υψηλό επίπεδο κινδύ-
νου για τη ζωή. Σημείωσε ότι η αστυνομία
είχε εντοπίσει τις διαδικτυακές θέσεις του
δράστη, οι οποίες, αν και δεν περιείχαν ευ-
θείες απειλές, αρκούσαν ώστε να δημι-
ουργηθούν εύλογες αμφιβολίες για το εάν
θα μπορούσε με ασφάλεια να παραμείνει
στην κατοχή του πυροβόλο όπλο. Η αστυ-
νομία, μάλιστα, του είχε πάρει συνέντευ-
ξη, αλλά δεν είχε αφαιρέσει το όπλο του.
Το κρίσιμο ερώτημα ήταν αν υπήρχαν μέ-
τρα που θα μπορούσαν να εφαρμόσουν οι
εγχώριες αρχές, προκειμένου να αποφύ-
γουν τον ενδεχόμενο κίνδυνο για τη ζωή.
Το προληπτικό μέτρο κατάσχεσης του
όπλου ήταν στη διάθεση της αστυνομίας.
Δεν θα είχε προκαλέσει σημαντική παρέμ-
βαση σε οποιοδήποτε δικαίωμα του δρά-
στη βάσει της Σύμβασης. Έτσι, το Δικαστή-
ριο διαπίστωσε ότι η κατάσχεση του όπλου
ήταν ένα λογικό μέτρο προφύλαξης, δεδο-
μένου ότι υπήρχαν εύλογες αμφιβολίες για
την ικανότητα του δράστη να κατέχει ένα
επικίνδυνο πυροβόλο όπλο. Οι αρχές δεν
είχαν εξασκήσει το ειδικό καθήκον επιμέ-
λειας λόγω του ιδιαίτερα υψηλού επιπέ-
δου κινδύνου στη ζωή που ενυπάρχει σε
οποιοδήποτε παράπτωμα που περιλαμβά-
νει πυροβόλα όπλα και συνεπώς, υπήρ-
χε παραβίαση του άρθρου 2. Η υπόθεση
είναι σημαντική για δύο λόγους. Πρώτον,
περιγράφει γλαφυρά τη χαοτική διαφο-
ρά του τρόπου που αντιμετωπίζει τα πυ-
ροβόλα όπλα η ευρωπαϊκή έννομη τάξη
σε σχέση, φερ΄ειπείν, με την αμερικανική.
Δεύτερον, είναι ένα εξαιρετικό παράδειγ-
μα του πώς το Δικαστήριο αντιλαμβάνεται
το πεδίο ισχύος των διατάξεων της Σύμβα-
σης, ώστε αυτό να καταλαμβάνει όχι μόνο
αποχή από πράξεις που την παραβιάζουν,
αλλά και την υποχρέωση ανάληψης θετι-
κής δράσης ώστε να προστατευθούν αυτά
από τυχόν επιβουλές από τρίτα (μη κρατι-
κά) μέρη.