ΣΥΝήΓΟΡΟΣ, Τεύχος 7-8/2020

ΣΥΝ

ΓΟΡΟΣ

Προγράμματα εταιρικής συμμόρφωσης - Compliance

μα και στα εταιρικά έντυπα ή στις εταιρικές

καταχωρίσεις.

Η οργάνωση εκδηλώσεων εντός της ε-

ταιρίας όπου θα δίνεται η ευκαιρία στους

υπαλλήλους να μιλούν ελεύθερα και η δι-

οίκηση θα δίνει το μήνυμα μπορεί να προ-

ωθήσει μία τέτοια κουλτούρα.

Σύστημα αναφοράς -

Whistleblowing system

Πρωταρχικός στόχος κάθε προγράμ-

ματος συμμόρφωσης, όπως ειπώθηκε,

είναι η πρόληψη των παράνομων ή ανή-

θικων ενεργειών. Όμως είναι βέβαιο ότι

κάποια περιστατικά θα συμβούν. Κανένα

πρόγραμμα συμμόρφωσης δεν μπορεί να

απαλείψει κάθε παράτυπη ή παράνομη συ-

μπεριφορά ιδίως όταν μιλάμε για μεγάλες

εταιρίες με μεγάλο αριθμό προσωπικού.

Ως εκ τούτου είναι απαραίτητο να υπάρχει

η δυνατότητα τόσο εντός της εταιρίας όσο

και εκτός να αναφέρονται τέτοια περιστα-

τικά όσο το δυνατόν πιο έγκαιρα ώστε να

αντιμετωπίζονται άμεσα και να αποφεύγε-

ται η επανάληψή τους. Η δυνατότητα ανα-

φοράς τέτοιων περιστατικών πρέπει να

είναι θεσμοθετημένη εντός της εταιρίας

και να υπάρχουν εναλλακτικά κανάλια κα-

ταγγελίας τέτοιων περιστατικών.

Δυστυχώς στην Ελλάδα έχουμε συνηθίσει

στην ανοχή έναντι των παρανομούντων

είτε αυτοί παραβιάζουν τους κόκκινους

σηματοδότες, είτε καπνίζουν εντός εσω-

τερικών δημόσιων χώρων είτε δεν εκδί-

δουν αποδείξεις. Περίεργο είναι ότι ενώ

στην πράξη η Ελληνική κοινωνία ανέχεται

εντυπωσιακά την παραβατικότητα (τουλά-

χιστον την «καθημερινή» παραβατικότη-

τα), οι έρευνες δείχνουν ότι το συντριπτι-

κό ποσοστό των ερωτηθέντων επιθυμεί

την πάταξη της διαφθοράς. Έτσι σε μία

έρευνα φοιτητών του Εργαστηρίου Ποι-

νικών και Εγκληματολογικών Ερευνών

η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέ-

ντων ήτοι το 93,59% απάντησε ότι επιθυ-

μεί την επιβολή ποινών σε έναν γιατρό του

ΕΣΥ που θα έπαιρνε φακελάκι. Αντίθετα

για την ενεργητική δωροδοκία δηλαδή για

αυτόν που δίνει τον φακελάκι οι ερωτηθέ-

ντες απάντησαν ότι επιθυμούν την επιβο-

21.

Κουράκης Ν.

σε Δίκαιο και Πολιτική κατά της

Διαφθοράς, (επιμ. Ζιούβας Δ.) εκδ. 2016, σελ.

411 επ.

λή ποινής μόνο σε ποσοστό 52,05 %… Η

καταγγελία των πράξεων παρανομίας και

διαφθοράς φαίνεται ότι δεν είναι ιδιαίτερα

προσφιλής στους ερωτηθέντες της συ-

γκεκριμένης έρευνας εφόσον το 18% απά-

ντησε ότι δεν θα προέβαιναν σε καταγγε-

λία κάποιου που τους ζήτησε χρήματα για

να διεκπεραιώσει πιο γρήγορα την υπόθε-

σή τους ( το περίφημο «γρηγορόσημο»!)

και μόλις το 17,95% απάντησαν ότι θα ήταν

πάρα πολύ πρόθυμοι να το καταγγείλουν.

Όμως η ανοχή και η συγκάλυψη των πα-

ράνομων συμπεριφορών είναι επιζήμιες

τόσο για την επιχείρηση εντός της οποίας

διενεργούνται όσο και για το σύνολο και

την κοινωνία.

Ήδη, η νομοθεσία στις ΗΠΑ

προβλέπει

ρητά την προστασία των υπαλλήλων που

προβαίνουν στην αναφορά κάποιας πα-

ράνομης συμπεριφοράς ή ακόμα και την

αμοιβή τους για την αποκάλυψη παρανο-

μιών και παρανομούντων. Στην Ελλάδα με

τον νόμο 3849/2010 προβλέφθηκαν μέτρα

επιείκειας για όσους συμβάλλουν στην

αποκάλυψη πράξεων διαφθοράς και άλ-

λων εγκλημάτων και συγκεκριμένα μείω-

ση της ποινής, δυνατότητα αναστολής της

για εκείνους που καταγγέλλουν την πα-

ράνομη πράξη και ποινική ασυλία για τον

υπαίτιο ενεργητικής δωροδοκίας αν με

δική του θέληση και πριν εξετασθεί για την

πράξη του προβεί σε αναφορά και καταγ-

γελία της δωροδοκίας

Πολλές εταιρίες, ιδίως όσες δραστηριο-

ποιούνται με αυστηρούς κανονιστικούς

περιορισμούς έχουν δημιουργήσει εναλ-

λακτικούς μηχανισμούς αναφοράς και κα-

ταγγελίας παράνομων συμπεριφορών με

δημιουργία hot lines δηλαδή τηλεφωνι-

κών γραμμών όπου κάποιος μπορεί επώ-

νυμα ή και ανώνυμα να καταγγείλει μία

παράνομη πράξη κάποιου στελέχους της

εταιρίας ή μέσω ηλεκτρονικού μηνύμα-

τος, γράμματος κλπ.

22.

Nitish Singh

PhD and Thomas J. Bussen

, ό.π.,

σελ. 34.

23. Κριτική για τα μέτρα επιείκειας βλ. σε

Ανδρου-

λάκης Ι.

Μέτρα επιείκειας για τους υπαίτιους

πράξεων διαφθοράς που συνεργάζονται με τις

Αρχές σε Δίκαιο και Πολιτική κατά της Διαφθο-

ράς εκδ. 2016 σελ. 177 επ.

Εκπαίδευση σε θέματα συμμόρφωσης

Η διοίκηση της εταιρίας θα πρέπει να φρο-

ντίζει να εκπαιδεύει τους υπαλλήλους της

σε τακτά διαστήματα ώστε να γνωρίζουν

τον Κώδικα Δεοντολογίας της επιχείρησης

και τις πολιτικές και διαδικασίες της. Πολ-

λές εταιρίες έχουν ετήσιο πλάνο εκπαί-

δευσης και χρησιμοποιούν ειδικά συστή-

ματα εκπαίδευσης όπου η εκπαίδευση του

υπαλλήλου καταγράφεται και πολλές φο-

ρές περνάει και σχετικά tests.

Ενδιαφέρον είναι ότι η επιτυχία της εκ-

παίδευσης που λαμβάνει ένας υπάλληλος

εντός της επιχείρησης μπορεί να ποσοτι-

κοποιηθεί και να μετρηθεί με προχωρη-

μένα ψυχομετρικά tests

. Εφόσον λοιπόν

μπορεί να μετρηθεί μπορούν να εξαχθούν

και συμπεράσματα για το πόσο πιθανό είναι

να συμβεί κάποια παραβίαση, να εντοπι-

στούν σχετικά κενά και να ληφθούν κα-

τάλληλα μέτρα. Ένας άλλος βασικός λό-

γος που είναι απαραίτητη η εκπαίδευση

του προσωπικού σε θέματα συμμόρφω-

σης είναι ότι με αυτόν τον τρόπο ενθαρρύ-

νεται η δέσμευση του στη νομιμότητα και

στην ηθική και αποθαρρύνονται οι παρά-

νομες ή ανήθικες συμπεριφορές.

Με δεδομένη την ευρύτητα της έννοιας

της ηθικής, η εκπαίδευση είναι μία καλή

ευκαιρία για την επιχείρηση να διαμορ-

φώσει την δική της ηθική, να δώσει βάρος

στα θέματα που είναι σημαντικά για αυτήν

να δημιουργήσει έναν πυρήνα ηθικής που

θα είναι κοινός για όλους τους ανθρώπους

της εταιρίας αλλά και αυτούς που συνερ-

γάζονται μαζί της ανεξαρτήτως θρησκευ-

τικών πολιτικών ή άλλων διαφορών.

Εκτίμηση κινδύνων - Risk Assessment

Βασικό στοιχείο κάθε συστήματος συμ-

μόρφωσης είναι η εκτίμηση των ρίσκων

που διατρέχει η εταιρία κατά την λειτουρ-

γία της. Η εκτίμηση των ρίσκων επιτρέπει

στην εταιρία να αποφεύγει τις κακοτοπιές

και να λαμβάνει τις αποφάσεις για τις ενέρ-

γειές της σύμφωνα με τα ρίσκα που δια-

τρέχει. Η διαδικασία της εκτίμησης των ρί-

σκων πρέπει να εμπλέκει όλα τα τμήματα

της εταιρίας ώστε να είναι σίγουρο ότι θα

καταγραφούν όλες οι δραστηριότητες της

24.

Nitish Singh

PhD and Thomas J. Bussen

, ό.π.,

σελ. 18.