Ν. Αλιβιζάτος, Το τεκμήριο αθωότητας και οι παράπλευρες συνέπειές του
Απόσπασμα
Νίκου Κ. Αλιβιζάτου, Ομότιμου Καθηγητή Πανεπιστημίου Αθηνών Ο τίτλος της αποψινής μας συζήτησης, «Τεκμήριο αθωότητας και λαϊκός τιμωρητισμός» είναι τόσο προκλητικός, που και να ήθελες να αγιάσεις, δεν σε αφήνει. Δεν μπορείς, με άλλα λόγια να προσεγγίσεις το θέμα από καθαρά νομική οπτική. Θέλοντας και μη, θα κάνεις δικαιοπολιτικές σταθμίσεις. Kάτι που ταιριάζει βέβαια στην προσωπικότητα και τον τρόπο σκέψης του τιμωμένου, ενός λαμπρού νομικού, ο οποίος δεν δίστασε ποτέ να τοποθετεί τους κανόνες δικαίου στο ευρύτερο κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιό τους. Υπενθυμίζω τα βασικά: το τεκμήριο αθωότητας δεν προβλέπεται από το Σύνταγμα, αλλά από την παρ. 2 του άρθρου 6 της ΕΣΔΑ, που ορίζει: Παν πρόσωπον κατηγορούμενον επί αδικήματι τεκμαίρεται ότι είναι αθώον μέχρι της νομίμου αποδείξεως της ενοχής του. Την εγγύηση επαναλαμβάνει το άρθρο 48 του Ευρωπαϊκού Χάρτη Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, με την προσθήκη μιας διάταξης που κατοχυρώνει «τα δικαιώματα της υπεράσπισης» «κάθε κατηγορουμένου». Εκ πρώτης όψεως, λοιπόν, το τεκμήριο αθωότητας ισχύει μόνο για την ποινική δίκη. Εν τούτοις, όπως έχει κριθεί, η έννοια της ποινικής κατηγορίας είναι αυτόνομη και το ΕΔΔΑ επιφυλάσσεται να την ερμηνεύει, ανεξάρτητα από τον νομικό χαρακτηρισμό της στις εσωτερικές έννομες τάξεις [1] . Έτσι, για παράδειγμα, σε υποθέσεις συκοφαντικής δυσφήμησης, η οποία συνιστά ως...