ΣΥΝήΓΟΡΟΣ, Τεύχος 7-8/2020

ΣΥΝ

ΓΟΡΟΣ

ΘΕΜΑ

Ο συνταγματικός νομοθέτης δεν αρκείται

στην κατοχύρωση του απορρήτου, αλλά

εξοπλίζει την έννομη τάξη με την υποχρέ-

ωση εισαγωγής δύο εκτελεστικών νόμων

(για τις εγγυήσεις άρσης του απορρήτου

και τη συγκρότηση ανεξάρτητης αρχής δι-

ασφάλισης αυτού

), καθώς και με τη ρητή

γους εθνικής ασφάλειας ή για διακρίβωση ιδιαί-

τερα σοβαρών εγκλημάτων. 2. Νόμος ορίζει τα

σχετικά με τη συγκρότηση, τη λειτουργία και τις

αρμοδιότητες ανεξάρτητης αρχής που διασφα-

λίζει το απόρρητο της παραγράφου 1. 3. Απα-

γορεύεται η χρήση αποδεικτικών μέσων που

έχουν αποκτηθεί κατά παράβαση του άρθρου

αυτού και των άρθρων 9 και 9 Α».

2. Βλ.

Ν 3115/2003

(ΦΕΚ Α΄ 47/27-2-2003) περί

σύστασης της «Αρχής Διασφάλισης του Απορ-

και καθολική απαγόρευση αποδεικτικών

μέσων που έχουν αποκτηθεί κατά παρά-

βαση της συνταγματικής επιταγής.

Σε εκτέλεση της συνταγματικής επιτα-

γής, ο

Ν 2225/94

καθόρισε τις ειδικότε-

ρες προϋποθέσεις υπό τις οποίες μπορεί

να καμφθεί το απόρρητο της προσωπι-

κής επικοινωνίας, καθώς και τη δυνητική

έκταση του περιορισμού του αντίστοιχου

δικαιώματος. Στο

άρθρο 4

του Νόμου κα-

ταγράφεται μία σειρά από εγκλήματα για

τη διακρίβωση τέλεσης των οποίων επι-

τρέπεται η άρση του απορρήτου

, καθώς

ρήτου των Επικοινωνιών» (ΑΔΑΕ).

«1. Η άρση του απορρήτου είναι επιτρεπτή για τη

διακρίβωση των κακουργημάτων που προβλέπο-

νται από: α) τα άρθρα 134, 135 παράγραφοι 1, 2,

135Α, 137Α, 137Β, 138, 139, 140, 143, 144, 146,

148 παρ. 2,150, 151, 157 παρ. 1, 159, 159Α, 168

παρ. 1, 187 παράγραφοι 1, 2, 187Α παράγραφοι

1 και 4, 207, 208 παρ. 1, 235 παρ. 2, 236 παρ. 2,

237 παράγραφοι 2 και 3β’, 264 περιπτώσεις β’ και

γ’, 270, 272, 275 περίπτωση β’, 291 παρ. 1 περι-

πτώσεις β’ και γ’, 292Α παρ. 4 εδάφιο β’ και παρ.

5, 299, 322, 323A παράγραφοι 1, 2, 4, 5 και 6,

324 παράγραφοι 2 και 3, 336 σε βάρος ανηλίκου,

338 παρ. 1 σε βάρος ανηλίκου, 339 παράγραφοι

1 περιπτώσεις α’ και β’, 342 παράγραφοι 1 και 2,

348Α παρ. 4, 348Γ παρ. 1 περιπτώσεις α’ και β’,

349 παρ. 1 και 2, 351 παράγραφοι 1, 2, 4 και 5,

351Α παράγραφοι 1 περιπτώσεις α’ και β’ και 3,

370Α, 370Δ, 374, 380, 385 παρ. 1 περιπτώσεις α’

και β’ του Ποινικού Κώδικα, β) τα άρθρα 15, 16,

17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 28,29, 30, 46, 47,

59, 140 και 144 του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδι-

κα, γ) το άρθρο 15 παρ. 1 του N 2168/1993, δ) τα

άρθρα 20, 22 και 23 του N 4139/2013, ε) το άρ-

θρο 157 παρ. 1γ του N 2960/2001, στ) το άρθρο

3 περίπτωση ιε’ του N 3691/2008, σε συνδυασμό

με το άρθρο δεύτερο του N. 2656/1998, ζ) το άρ-

θρο 3 παρ. 2 του N 2803/2000, η) το άρθρο 45

παρ. 1 περιπτώσεις α’, β’ και γ’ του N 3691/2008,

θ) το άρθρο 28 του N 1650/1986. Επίσης, επι-

τρέπεται η άρση του απορρήτου για τη διακρί-

βωση των προπαρασκευαστικών πράξεων για

το έγκλημα της παραχάραξης νομίσματος κατά το

άρθρο 211 του Ποινικού Κώδικα, καθώς επίσης

και για τα εγκλήματα των παραγράφων 1, 2, 3,

4 εδάφιο α’ και 6 του άρθρου 292Α, του άρθρου

292Β, του άρθρου 292Γ, των παραγράφων 1 πε-

ρίπτωση γ’ και 4 του άρθρου 339, της παρ. 3 του

άρθρου 342, του άρθρου 348, των παραγράφων

1, 2 και 5 του άρθρου 348Α, του άρθρου 348Β,

της παρ. 1 περιπτώσεις γ’ και δ’ του άρθρου 348Γ

και της παρ. 1 περίπτωση γ’ του άρθρου 351Α,

των άρθρων 370Γ και 370Ε, του άρθρου 381Α,

του άρθρου 381Β και του άρθρου 386Α του Ποι-

νικού Κώδικα. Επιπλέον, η άρση του απορρήτου

είναι επιτρεπτή για τη διακρίβωση των εγκλημά-

των που προβλέπονται από το άρθρο 11 του N.

και οι αντίστοιχες ουσιαστικές και διαδικα-

στικές προϋποθέσεις.

Σε σχέση με τις τελευταίες, ορίζεται ότι η

άρση επιτρέπεται μόνον μετά από αιτιο-

λογημένο βούλευμα του αρμοδίου δικα-

στικού συμβουλίου, το οποίο διαπιστώνει

ότι η

διερεύνηση της υπόθεσης ή η εξακρί-

βωση του τόπου διαμονής του κατηγορουμέ-

νου είναι αδύνατη ή ουσιωδώς δυσχερής χω-

ρίς αυτήν. Επιπρόσθετα, απαιτείται η άρση να

αφορά πρόσωπα τα οποία, βάσει συγκεκριμέ-

νων περιστατικών, προκύπτει ότι λαμβάνουν

ή μεταφέρουν συγκεκριμένα μηνύματα που

αφορούν ή προέρχονται από τον κατηγορού-

μενο ή χρησιμοποιούνται ως σύνδεσμοί του

Σε ό,τι αφορά την ίδια την έννοια της «επι-

κοινωνίας», πρέπει να διευκρινισθεί ότι η

προστασία του απορρήτου εκτείνεται σε

όλη την έκταση του «επικοινωνιακού γε-

γονότος», δηλαδή τόσο στο εν στενή εν-

νοία περιεχόμενο της επικοινωνίας, όσο

και στα “εξωτερικά δεδομένα” αυτής. Σχε-

τικώς, το ΣτΕ έχει αποφανθεί

ότι

«το απόρ-

ρητο της επικοινωνίας προστατεύεται έναντι

πάντων (ιδιωτών ή φορέων δημόσιας εξουσί-

ας), από κάθε είδους προσβολή και εκτείνεται

στο σύνολο του επικοινωνιακού γεγονότος,

καλύπτει, δηλαδή, όχι μόνο το περιεχόμε-

νο της επικοινωνίας (φωνή, κείμενο, εικόνα,

ήχο, ιστοσελίδα

κ.λπ

.), αλλά και τα συναφώς

παραγόμενα δεδομένα επικοινωνίας («δεδο-

μένα επικοινωνίας») που προσδιορίζουν τις

συνθήκες επικοινωνίας και την εξατομικεύ-

ουν (όπως πληροφορίες για τον τόπο, το χρό-

νο, τη διάρκεια, τη μορφή και το είδος επικοι-

νωνίας, στοιχεία προσδιοριστικά του μέσου

με το οποίο διεξήχθη η επικοινωνία, στοιχεία

ταυτότητας και διευθύνσεων επικοινωνού-

ντων μερών

κ.λπ.

)»

Γ. Η απαγόρευση αξιοποίησης

αποδεικτικών στοιχείων που

προέρχονται από παραβίαση του

απορρήτου - Η διαχρονική εξέλιξη

(άρθ. 370Α ΠΚ, 177 παρ. 2 ΚΠΔ)

1. Το άρθρο 370Α ΠΚ

Σε στοίχιση με τη συνταγματική επιταγή

και στην κατεύθυνση της διαμόρφωσης

3917/2011, το άρθρο 15 του N 3471/2006 και το

άρθρο 10 του N 3115/2003».

4. ΣτΕ 1593/2016 ΔiΜΕΕ 4/2016.