ΣΥΝήΓΟΡΟΣ, Τεύχος 7-8/2020

ΣΥΝ

ΓΟΡΟΣ

Η χρήση παρανόμως μαγνητοφωνημένων συνομιλιών στην ποινική δίκη

νική διαδικασία

. Προφανώς, ωστόσο, μία

τέτοια απαγόρευση δεν θα μπορούσε να

καταλαμβάνει τις περιπτώσεις της χρήσης

αποδεικτικών μέσων προς υποστήριξη

και απόδειξη της αθωότητας του κατηγο-

ρουμένου, καθώς η ανάγκη για μη κατα-

δίκη ενός αθώου ενυπάρχει στην αρχή της

ανθρώπινης αξιοπρέπειας και συγκροτεί

υπέρτερο δημόσιο συμφέρον

Δ. Οι νομοθετικές παλινωδίες και η

τελική αναδίπλωση (Ν 4637/2019):

Τα παράνομα αποδεικτικά μέσα που

επιτρέπονται στην ποινική δίκη

Με την … πεπατημένη της άσχετης με το

υπό νομοθέτηση ζήτημα τροπολογίας,

στο νόμο για το σύμφωνο συμβίωσης (άρ-

θρο 65 Ν 4356/2015) εισήχθη νέα εξαίρε-

ση στην απαγόρευση αξιοποίησης παρα-

7. Πρβλ. την (πολιτική) ΟλΑΠ 1/2001 (ΝοΒ

49/1804), με βάση την οποία

«Εξαίρεση από

τον συνταγματικής ισχύος κανόνα της απαγορεύ-

σεως των εν λόγω αποδεικτικών μέσων ισχύει

μόνο χάριν της προστασίας συνταγματικά υπέρτε-

ρων εννόμων αγαθών, όπως είναι λ.χ. η ανθρώ-

πινη ζωή.

Κάθε άλλη εξαίρεση από την ως άνω

απαγόρευση,

εισαγόμενη με διάταξη κοινού νό-

μου, όπως είναι και ο Ποινικός Κώδικας,

είναι

ανίσχυρη κατά το μέτρο που υπερβαίνει το κρι-

τήριο της προστασίας συνταγματικά υπέρτερου

εννόμου αγαθού

8. Βλ. την ΑΠ 1351/1997, ΠοινΔικ 1998/96.

νόμως κτηθέντων αποδεικτικών μέσων,

καθώς αυτά επετράπησαν στις περιπτώ-

σεις πράξεων κακουργηματικού χαρακτή-

ρα που υπάγονται στην αρμοδιότητα του

Εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος ή

του Εισαγγελέα Εγκλημάτων Διαφθοράς

και υπό τις σωρευτικές προϋποθέσεις της

τήρησης της αρχής της αναλογικότητας,

της μη δυνατότητας απόδειξης της αλή-

θειας με διαφορετικό τρόπο, καθώς και

της μη προσβολής της ανθρώπινης αξίας.

Η Ένωση Ελλήνων Ποινικολόγων, η Ελλη-

νική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώ-

που και οι περισσότεροι εκπρόσωποι της

συνταγματικής επιστήμης

, επεσήμαναν

αυτήν την κραυγαλέα αντινομία στη συ-

νταγματική τάξη που καθιερώνει ιδίως το

άρθρο 19 παρ. 3 του Συντάγματος.

Με τον νέο Κώδικα Ποινικής Δικονομίας,

το άρθρο 65 του Ν 4356/2015 καταργήθη-

κε από 1.7.2019. Ωστόσο, με τον μεταγε-

νέστερο Ν 4637/2019 που περιελάμβανε

τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα και

του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, ο νο-

μοθέτης επανέφερε σε ισχύ αυτούσιο το

άρθρο 65 του Ν 4356/2015 (βλ. άρθρο 14

του Ν 4637/2019), νομοθετώντας με τον

ίδιο τρόπο: Σαν να μην υπάρχει καν να μην

9. Βλ.

Χρυσόγονου - Βλαχόπουλου

, Ατομικά και

Κοινωνικά Δικαιώματα, 2017, σ. 304 επ.

υπήρξε ποτέ το άρθρο 19 παρ. 3 του Συ-

ντάγματος, αλλά και σαν να μην ψηφίστη-

κε ποτέ ο Ν 3674/2008, ο οποίος κατήργη-

σε συνολικά τις τότε εξαιρέσεις στη γενική

απαγόρευση χρήσης παρανόμως κτηθέ-

ντων αποδεικτικών μέσων «προς εναρμό-

νιση με το άρθρο 19 παρ. 3 του Συντάγμα-

τος κατά το οποίο απαγορεύεται απολύτως

και χωρίς διάκριση η χρήση αποδεικτικών

μέσων που έχουν αποκτηθεί παράνομα».

Σαν να μην έφταναν τα παραπάνω, η κατά-

σταση περιπλέχθηκε ακόμη περαιτέρω με

τη θέση σε ισχύ του Ν 4640/2019, με βάση

τις προβλέψεις του οποίου (με την κλασι-

κή πλέον μέθοδο της … τροπολογίας στο

άρθρο 43), το άρθρο 34 ΚΠΔ, διαμορφώ-

θηκε ως εξής:

«Άρθρο 34. - Εξουσίες εισαγγελέα οικονομι-

κού εγκλήματος. 1. Οι εισαγγελικοί λειτουρ-

γοί της παρ. 1 του άρθρου 33 έχουν, εφόσον

τηρείται η αρχή της αναλογικότητας, πρόσβα-

ση σε κάθε πληροφορία ή στοιχείο που είναι

χρήσιμο για την άσκηση του έργου τους, μη

υποκείμενοι στους περιορισμούς της νομο-

θεσίας περί φορολογικού, τραπεζικού, χρη-

ματιστηριακού και κάθε άλλου απορρήτου,

με την εξαίρεση του δικηγορικού (άρθρο 39

παρ. 1 του Ν 4194/2013), καθώς και σε κάθε

μορφής αρχείο δημόσιας αρχής ή οργανισμού

που τηρεί και επεξεργάζεται δεδομένα προ-

σωπικού χαρακτήρα, σύμφωνα με ισχύοντες

κανόνες ιχνηλασιμότητας. Ειδικώς η πρόσβα-

ση σε κάθε πληροφορία ή στοιχείο του τη-

λεπικοινωνιακού απορρήτου (Ν 2225/1994)

επιτρέπεται στις περιπτώσεις κατά τις οποίες

αποτυπώνεται και τεκμηριώνεται η αντικειμε-

νική υπόσταση κακουργήματος».

Η Ολομέλεια της ΑΑΔΕ, με την από 9-12-

2019 Ανακοίνωσή της, επέκρινε δριμύτα-

τα την ανωτέρω νομοθετική επιλογή. Σύμ-

φωνα με την ανακοίνωση:

“1. […] Ενόψει των αυστηρών και εμφατι-

κών αυτών διατυπώσεων του συνταγματι-

κού κειμένου ο νομοθέτης επιτρέπεται να

προβλέψει τη δυνατότητα της δικαστικής

εξουσίας να διατάξει την άρση του απορ-

ρήτου των επικοινωνιών μόνο για την δια-

κρίβωση ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων.

Για να μπορεί δε να ελεγχθεί από την δικα-

στική εξουσία αν το αδίκημα για το οποίο

επιχειρείται η άρση του απορρήτου είναι

όντως «ιδιαιτέρως σοβαρό» καθώς και αν