36 / 106
ΦΑΚΕΛΟΣ / e-JUSTICE
36
τ.
140
/2020
χνολογίας. Διόλου τυχαία, ταγοί στον το-
μέα της νομικής τεχνολογίας είναι χώρες
με σημαντικές διαφορές στον τρόπο λει-
τουργίας των συστημάτων απονομής δι-
καιοσύνης, όπως οι ΗΠΑ και το Ηνωμέ-
νο Βασίλειο, αλλά και χώρες εντός ΕΕ που
δίνουν προτεραιότητα σε πολιτικές φιλι-
κές σε ανοιχτά δεδομένα και τεχνολογία,
όπως η Γαλλία και η Εσθονία. Ως εκ τούτου,
οι “εθνικές πολιτικές” που ακολουθούνται
διαδραματίζουν καταλυτικής σημασίας
ρόλο στη διαμόρφωση του οικοσυστήμα-
τος νομικής τεχνολογίας. Μάλιστα, οι πολι-
τικές αυτές έχουν σε πολλές περιπτώσεις
άμεσες συνέπειες σε επίπεδο διαφάνειας,
ασφάλειας δικαίου και ορθής λειτουργίας
του συστήματος απονομής δικαιοσύνης,
αλλά και σε επίπεδο ανταγωνισμού (τόσο
μεταξύ εταιρειών εντός της ίδιας χώρας
όσο και σε διεθνές περιβάλλον).
Στο πλαίσιο αυτό, απαιτείται η συστηματι-
κή διεξαγωγή διαλόγου για τον καθορισμό
πολιτικών και διαδικασιών που θα επιτρέ-
πουν τη βέλτιστη αξιοποίηση δεδομένων
που παράγει το νομικό μας σύστημα, με-
ταξύ των οποίων και οι δικαστικές αποφά-
σεις, τόσο σε επίπεδο νομικής τεχνολογίας
όσο και ηλεκτρονικής δικαιοσύνης. Οπωσ-
δήποτε το τελευταίο διάστημα υπάρχουν
ενθαρρυντικά μηνύματα στη χώρα μας,
τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την ηλεκτρονι-
κη δικαιοσύνη, όπως η σύσταση αυτοτε-
λούς Υπηρεσίας Συλλογής και Επεξεργα-
σίας Στατιστικών Στοιχείων (JustStat) στο
Υπουργείο Δικαιοσύνης
16
. Ο δρόμος που
πρέπει να καλυφθεί όμως είναι ακόμα μα-
κρύς και περιλαμβάνει πλειάδα ζητημά-
των, από τη διαμόρφωση στρατηγικής για
ζητήματα όπως η οργάνωση της συλλογής
(και επιλογής) δικαστικών αποφάσεων
προς δημοσίευση από τα δικαστήρια όλων
των βαθμίδων ή η ύπαρξη ενός ενιαίου μη-
χανισμού ανωνυμοποίησής τους έως την
επιτυχή τεχνική υλοποίηση τέτοιων συ-
στημάτων. Αφότου βρεθούν κοινές προ-
σεγγίσεις στα θέματα αυτά, θα μπορέσουν
να τεθούν επί τάπητος ακόμα περισσότε-
ρα και ενδεχομένως πιο ακανθώδη ζητή-
ματα, όπως οι σκοποί και οι προϋποθέσεις
σύννομης αξιοποίησης των δεδομένων ή
ακόμα και η αναμόρφωση της λογικής της
παραγωγής νομολογίας, τόσο σε επίπεδο
16. Βλέπε αναλυτικά άρθρο 358 του Ν 4700/2020
(ΦΕΚ Α 127/29.6.2020).
εισροής δεδομένων (δικόγραφα) όσο και
εκροής (δικαστικές αποφάσεις)
17
.
Στην αναζήτηση λύσεων για την ενίσχυση
των εγχώριων πρωτοβουλιών, η Ελλάδα
θα μπορούσε να στραφεί στις προσπάθει-
ες άλλων χωρών, ειδικά ευρωπαϊκών, με
τις οποίες υπάρχει σαφώς μεγαλύτερη δι-
καιοπολιτική εγγύτητα. Η Γαλλία, για πα-
ράδειγμα, έθεσε σε ισχύ νομοθετικά μέτρα
από το 2016, επιβάλλοντας στα δικαστήριά
της ένα υποχρεωτικό πλαίσιο για τη δημο-
σιοποίηση των δικαστικών αποφάσεων
υπό τη μορφή ανοιχτών δεδομένων. Αξιο-
ποίησε τα πολυάριθμα πλεονεκτήματα από
την ευρεία διάδοση των αποφάσεων, όπως
η καλύτερη γνώση του δικαστικού έργου
και των τάσεων της νομολογίας, παρέχο-
ντας παράλληλα πρόσφορο έδαφος για την
ανάπτυξη ενός από τα πιο ελπιδοφόρα και
ενεργά τμήματα του διεθνούς οικοσυστή-
ματος νομικής τεχνολογίας.
Η αξιοποίηση της τεχνολογίας και πολύ πε-
ρισσότερο συστημάτων Τεχνητής Νοημο-
σύνης στη Δικαιοσύνη αποτελεί μία θεμα-
τική με εκπληκτικές προοπτικές αλλά και
σημαντικές προκλήσεις. Η διαθεσιμότη-
τα των δεδομένων, μεταξύ των οποίων και
οι δικαστικές αποφάσεις, αποτελεί σίγουρα
μία από αυτές. Σαφώς, η διαθεσιμότητα δεν
αρκεί από μόνη της για την ανάπτυξη αξιό-
πιστων συστημάτων που θα μπορούσαν να
αξιοποιηθούν από επαγγελματίες του νομι-
κού κλάδου. Απαιτείται μία σειρά από ενέρ-
γειες που θα ενισχύσουν τη διεπιστημονι-
κή έρευνα για την ανάπτυξη αξιόπιστων
συστημάτων που θα ακολουθούν ιχνηλά-
σιμες και ελέγξιμες διαδικασίες. Θα πρέπει
ωστόσο να καταστεί το συντομότερο δυνα-
τό κοινός τόπος ότι τα δεδομένα που παρά-
γονται από το σύστημα απονομής δικαιο-
σύνης είναι πολύτιμα σε πολλαπλά επίπεδα
και η διαθεσιμότητά τους αποτελεί απολύ-
τως απαραίτητη προϋπόθεση για την εξέ-
λιξη του οικοσυστήματος νομικής τεχνο-
λογίας. Είναι τα θεμέλια δίχως τα οποία η
συζήτηση για τα θέματα αυτά στην Ελλάδα
θα παραμένει επώδυνα θεωρητική.
17. Για την ανάγκη δημιουργίας νέων, σύγχρονων
σχεδίων πολιτικών αποφάσεων βλέπε και άρ-
θρο
Γ. Ευαγγελάτου
, Προέδρου Πρωτοδικών,
Η αιτιολογία της απόφασης: Επιστημονικό έργο
ή διήγημα; διαθέσιμο στο
lawspot.gr