ΣΥΝήΓΟΡΟΣ, Τεύχος 7-8/2020

ΣΥΝ

ΓΟΡΟΣ

Οι βασικές καινοτομίες της νέας δικονομίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Συμβούλιο της Επικρατείας και στα άλλα

διοικητικά δικαστήρια. Έτσι, η συγκεκρι-

μένη διαδικασία καθίσταται πιο ευέλικτη,

πιο γρήγορη, ενώ συγχρόνως επιτυγχάνε-

ται και η αποσυμφόρηση των πινακίων με

τη διαγραφή των υποθέσεων προσωρινής

δικαστικής προστασίας από αυτά.

ΣΤ. Προσωρινή ρύθμιση κατάστασης

(άρθρο 104)

Στο πεδίο της προσωρινής δικαστικής προ-

στασίας εισάγεται για τις συνταξιοδοτικές

υποθέσεις ο θεσμός της προσωρινής ρύθ-

μισης κατάστασης. Ο θεσμός αυτός είναι

γνωστός από τον Κώδικα Διοικητικής Δι-

κονομίας και έγκειται στη λήψη οποιουδή-

ποτε προσωρινού μέτρου, το οποίο κατά

την κρίση του Δικαστηρίου ρυθμίζει προ-

σωρινά και με επιτυχία την κατάσταση του

διαδίκου. Εν προκειμένω, για την παραδο-

χή της σχετικής αίτησης απαιτείται πιθα-

νολόγηση ότι υφίσταται θεμιτή προσδοκία

δικαιώματος θεμελιωμένη σε αντικειμενι-

κά στοιχεία και ότι ο αιτών κινδυνεύει να

περιαχθεί σε κατάσταση από αυτές που

απαγορεύονται από το άρθρο 3 της ΕΣΔΑ

(απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείρι-

ση). Σε περίπτωση παραδοχής της αίτησης,

η υπόθεση προσδιορίζεται στην πιο σύντο-

μη δυνατή δικάσιμο. Ο θεσμός της προ-

σωρινής ρύθμισης κατάστασης είναι ανα-

γκαίος διότι κατά την κρατούσα άποψη η

αναστολή εκτέλεσης διοικητικών πράξε-

ων δεν παρέχει προστασία σε γνησίως αρ-

νητικές πράξεις, όπως είναι η απόρριψη

συνταξιοδοτικού αιτήματος.

Η νέα ρύθμιση παρουσιάζει ιδιαίτερο επι-

στημονικό, αλλά και πρακτικό ενδιαφέρον.

Είναι μεν ισορροπημένη, καθότι εμπεριέ-

χει αξιολόγηση του βασίμου του ενδίκου

βοηθήματος σε συνδυασμό με τον κίνδυ-

νο βλάβης ουσιωδών αγαθών του ενδια-

φερομένου, αλλά η αναφορά στο άρθρο 3

της ΕΣΔΑ μπορεί να περιορίσει την παρα-

δοχή της σχετικής αίτησης μόνο σε ακραί-

ες περιπτώσεις, π.χ. όταν από την πολυετή

αναμονή κινδυνεύει η διαβίωση του εν-

διαφερομένου να καταστεί δυσχερής και

κάτω από τα επίπεδα της ανθρώπινης αξι-

οπρέπειας. Σημειωτέον πάντως ότι ζήτη-

μα απάνθρωπης και εξευτελιστικής μετα-

χείρισης κατά την έννοια του άρθρου 3 της

ΕΣΔΑ τίθεται και όταν το ύψος της σύντα-

ξης, από την οποία εξαρτάται η διαβίωση

ενός προσώπου, είναι τόσο χαμηλό, ώστε

το σύνολο των διαθέσιμων πόρων του να

μην εξασφαλίζει στο πρόσωπο αυτό ζωή

απαλλαγμένη από τον κίνδυνο εξαθλίω-

σης ή να του επιβάλλει να ζει υπό απάν-

θρωπες συνθήκες (ΕΔΔΑ, 18 Ιουνίου

2009, Budina κατά Ρωσίας).

Ζ. Ειδική δικονομία για τις αιτήσεις

καταλογισμού που ασκούνται από το

Γενικό Επίτροπο της Επικρατείας στο

Ελεγκτικό Συνέδριο (άρθρα 118-129)

Οι αιτήσεις καταλογισμού από το Γενικό

Επίτροπο της Επικρατείας του Ελεγκτι-

κού Συνεδρίου αφορούν τις περιπτώσεις

πολιτικών ή στρατιωτικών υπαλλήλων

που προκαλούν ζημία σε φυσικά ή νομικά

πρόσωπα, με συνέπεια την καταδίκη του

Ελληνικού Δημοσίου σε αποζημίωση, η

οποία αναζητείται στη συνέχεια μέσω των

αιτήσεων αυτών. Στο πλαίσιο αυτής της δί-

κης, το Ελεγκτικό Συνέδριο καλείται να

κρίνει αν και ποιο ποσό πρέπει να καταλο-

γιστεί στον υπαίτιο υπάλληλο.

Μέχρι την ψήφιση του νέου νόμου, υπήρ-

χε μόνο ένα σχετικό άρθρο, το οποίο προ-

έβλεπε μεν την άσκηση των αιτήσεων

αυτών, αλλά χωρίς καμία περαιτέρω εξει-

δίκευση για τη διεξαγωγή της δίκης, με

αποτέλεσμα την αναλογική εφαρμογή γε-

νικών δικονομικών διατάξεων, ανεξαρτή-

τως του αν αυτές ανταποκρίνονταν πλή-

ρως στις ανάγκες μιας τέτοιας δίκης. Το

κενό αυτό καλύπτεται με τη νέα δικονομία,

η οποία περιλαμβάνει ξεχωριστό κεφά-

λαιο για τις αιτήσεις καταλογισμού, όπου

προσδιορίζονται και τα δικαιώματα αποτε-

λεσματικής άμυνας των προσώπων κατά

των οποίων στρέφεται η αίτηση.

Η. Παραπομπή στην Ολομέλεια

(άρθρα 161-164, 301 παρ. 2)

Με το νέο νόμο συστηματοποιούνται σε

ενιαίο κεφάλαιο οι περιπτώσεις παραπο-

μπής ζητημάτων στην Ολομέλεια του Δι-

καστηρίου, όταν τίθενται ζητήματα αντι-

συνταγματικότητας νόμου ή αντίθεσης σε

υπερνομοθετικής ισχύος διατάξεις ή ζητή-

ματα γενικότερου ενδιαφέροντος με συνέ-

πειες για ευρύτερο κύκλο προσώπων.

Ειδικότερα, όταν Τμήμα του Δικαστηρίου

κρίνει διάταξη τυπικού νόμου αντισυνταγ-

ματική, παραπέμπει υποχρεωτικά το ζήτη-

μα στην Ολομέλεια, εκτός αν αυτό έχει ήδη

κριθεί με προηγούμενη απόφαση αυτής ή

με απόφαση του ΑΕΔ. Όταν Τμήμα του Δι-

καστηρίου επιλαμβάνεται υπόθεσης στην

οποία ανακύπτει ζήτημα γενικότερου εν-

διαφέροντος που έχει συνέπειες για ευρύ-

τερο κύκλο προσώπων ή κρίνει ότι διάτα-

ξη τυπικού νόμου αντίκειται σε υπέρτερης

τυπικής ισχύος διατάξεις, χωρίς το ζήτημα

αυτό να έχει κριθεί με προηγούμενη από-

φαση της Ολομέλειας, μπορεί να υποβάλει

σχετικό προδικαστικό ερώτημα σε αυτή.

Τέλος, οποιοδήποτε ένδικο βοήθημα ή

μέσο με το οποίο τίθεται ζήτημα γενικότε-

ρου ενδιαφέροντος που έχει συνέπειες για

ευρύτερο κύκλο προσώπων μπορεί να ει-

σαχθεί για εκδίκαση ενώπιον της Ολομέ-

λειας με τη διαδικασία της πρότυπης δίκης.

Στις περιπτώσεις αυτές που αφορούν ευ-

ρύτερο κύκλο προσώπων, η Ολομέλεια

μπορεί να περιορίσει το χρόνο έναρξης

των αποτελεσμάτων της απόφασης, ιδί-

ως όταν υφίσταται σοβαρή διακινδύνευση

του δημόσιου συμφέροντος ή βεβαιότητα

ανατροπής παγιωμένων καταστάσεων ή

δικαιωμάτων καλόπιστων τρίτων.

Θ. Διαδικασία και λόγοι αναίρεσης

(άρθρα 165-178)

Στο προηγούμενο νομοθετικό καθεστώς

περιλαμβάνονταν δικονομικές διατάξεις

για την άσκηση, τους λόγους και τη διαδι-

κασία της αίτησης αναίρεσης, αλλά οι σχε-

τικές ρυθμίσεις δεν ήταν πλήρεις. Με τη

νέα δικονομία ρυθμίζεται αναλυτικά η δια-

δικασία, συμπληρώνονται διάφορα κενά

στη βάση των νομολογιακών δεδομένων

των προηγούμενων ετών, εμπλουτίζο-

νται οι λόγοι αναίρεσης με την προσθήκη

της παράβασης δεδικασμένου και της έλ-

λειψης νόμιμης βάσης, ρυθμίζεται το δι-

καίωμα άσκησης παρέμβασης όταν τίθεται

ζήτημα αντισυνταγματικότητας τυπικού

νόμου και οριοθετούνται εκ νέου τα όρια

του αναιρετικού ελέγχου με αποκλεισμό

μεν του ελέγχου της εκτίμησης των απο-

δεικτικών στοιχείων και των πραγματι-

κών γεγονότων, αλλά με δυνατότητα να

λαμβάνονται υπόψη στοιχεία του φακέλου

της υπόθεσης που δεν αναφέρονται στην